لغو تحریمهای حوزه فناوری توسط وزارت خزانهداری آمریکا و تاثیرات آن
به تازگی وزارت خزانهداری آمریکا از لغو بعضی تحریمها در حوزه فناوری و خدمات اینترنتی برای کشور ایران خبر داده است. این موضوع باعث شده تا شرکتهای فناوری آمریکایی بدون اخذ مجوز از دولت آمریکا برخی از پلتفرمهای نرمافزاری، تجهیزات سختافزاری و خدماتی را که در گذشته شامل تحریم بودهاند را در اختیار کاربران ایرانی قرار دهند.
وزارت خزانهداری آمریکا در تاریخ ۲۳ سپتامبر (اول مهر ۱۴۰۱) مجوز عمومی «جیال-دی۲» (GL-D2) را صادر و به حالت اجرا درآورد، هدف از صدور این مجوز توسط وزارت خزانهداری آمریکا «هماهنگ کردن دستورالعملهای تحریمی ایالات متحده با تغییرات فناوری مدرن» و «جریان آزاد اطلاعات» اعلام شده است.
این دستور العمل شامل خدمات سختافزاری و نرمافزاری در مورد شبکههای اجتماعی مختلف، ابزارهای ارتباطی، تماس ویدیویی، خدمات ابری، نقشههای آنلاین و بر بستر وب، پلتفرمهای آموزشی، بازیهای کامپیوتری، ابزارهای ترجمه ماشینی و خدمات احراز هویت میشود و با اجرایی شدن مجوز «جیال-دی۲» این بخشها رفع تحریم شده و دردسترس کاربران ایرانی قرار میگیرند.
در بخش سختافزار این مجوز باعث لغو تحریمهای تلفن همراه، تلفنماهوارهای، دستیار دیجیتال شخصی، سیمکارت، مودم، روتر، تجهیزات رادیویی مانند آنتن، لپتاپ و تبلت میشود. همچنین در قسمت نرمافزار نیز آنتیویروس، ابزار تغییر IP، سیستمعامل موبایل و برخی نرم افزارهای کاربردی دیگر در فهرست لغو تحریم مجوز عمومی «جیال-دی۲» دیده میشود. در ادامه این مطلب تاثیرات لغو این تحریمها را در فضای فناوری ایران بررسی میکنیم.
امنیت شبکه بعد از لغو تحریمها
کارشناسان حوزه فناوری بر این باور هستند که یکی از مهمترین تأثیرات اجرایی شدن مجوز عمومی «جیال-دی۲» لغو تحریم نرمافزارها و سرویسهایی میباشد که در گذشته به علت تحریم در دسترس کاربران ایرانی نبود، قبلا کاربران ایرانی برای دسترسی به سرویسهای موردنظر مجبور به استفاده از VPN ها بهصورت غیر قانونی و همراه با آلودگی به بدافزارها بودند. این موضوع امنیت سایبری کاربران، سازمانها و کسبوکارها را به خطر میانداخت، لغو تحریم باعث میشود بخش قابل توجهای از امنیت شبکه تامین شود.
سعید سوزنگر، کارشناس امنیت شبکه، اعلام کرده لغو تحریمها یک انقلاب در حوزه آیتی کشور است، همچنین گفته که “این مجوز عمومی برای مردم بسیار مفید است و برای دولت و نظام هم میتواند بسیار مهم و تأثیرگذار باشد.”
این کارشناس حوزه آی تی اعلام کرده که تاثیرات منفی تحریمها در گذشته به آسیبهای مربوط به کاربران محدود نبود و در مواردی عواقب سنگینی برای ارگانها و سازمانهای دولتی کشور داشته است. سال گذشته استفاده از برنامههای کرک شده باعث هک شدن و از بین رفتن دیتا و دارایی یک سازمان در کشور شد. بنابراین لغو برخی تحریمها در حوزه فناوری تأثیرات مثبتی برای امنیت سایبری کشور دارد.
لغو تحریمها گشایشی در حوزه آیتی کشور
آرین اقبال، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و شبکههای کامپیوتری، با اشاره به برخی مشکلات که در حوزه آیتی وجود دارد، لغو تحریمهای فناوری در حوزه دسترسپذیری اینترنت را موثر دانست و در این خصوص گفت: “جامعه آیتی کشور به حجم زیادی از سرویسهای بینالمللی نیاز دارد، برای راهاندازی یک کسبوکار اینترنتی یا در حوزه تکنولوژی، استفاده از ماشین لرنینگ، فضایابری و حوزه دسترسپذیری اینترنت لازم و ضروری است که با لغو تحریمها بخش زیادی از این مشکلات برطرف میشود.
این کارشناس مهمترین تاثیر لغو تحریمهای حوزه فناوری را دسترسی گستردهتر به خدمات ابری (cloud providers) شرکتهایی مانند گوگل میداند و اعلام کرده که مشکلات موجود در زمینه سرویسهای زیرساخت IP و domain، سرویسهای گوگل و… با لغو تحریمها رفع میشوند. همچنین، شرکتهای ارائهدهنده خدمات ابری با مجوز «جیال-دی۲» میتوانند خدمات ارزانتر و باکیفیتتری ارائه دهند. به طور کلی آرین اقبال استفاده از این مجوز عمومی را برای کسبوکارها و پژوهشگران مفید دانسته و تاثیر دیگر آن را آسانتر شدن فعالیت بینالمللی کسبوکارها و محققان در حوزه تکنولوژی اعلام کرد. با این وجود باید دید نتایج و اثرات اجرایی شدن مجوز «جیال-دی۲» در آینده چه تاثیراتی بر حوزه فناوری، کسب و کارهای مجازی دارد.
ترجمه آخرین اطلاعیه وزارت خزانه داری آمریکا در مورد تحریمهای ایران مربوط به فن آوری
(این اطلاعیه مستقیما از وبسایت خزانه داری آمریکا گرفته شده است )
اداره خزانه داری آمریکا ، ایالت واشنگتن.
– ۱ –
دفتر کنترل دارایی های خارجی
مقررات معاملات و تحریم های ایران
۳۱ CFR قسمت ۵۶۰
مجوز عمومی D-2
مجوز عمومی با توجه به
برخی خدمات، نرمافزار و سختافزار در ارتباطات رخ میدهند
الف) تا حدی که این گونه معاملات مستثنی از ممنوعیت های آن نباشد
مقررات معاملات و تحریم های ایران، ۳۱ CFR قسمت ۵۶۰ (ITSR) و مشروط به
محدودیت های مندرج در بند (ب)، معاملات زیر مجاز است:
(۱) خدمات مبتنی بر هزینه یا بدون هزینه. صادرات یا صادرات مجدد، مستقیم یا
به طور غیرمستقیم، از ایالات متحده یا توسط یک شخص آمریکایی، در هر کجا که واقع شده باشد، به ایران مبتنی بر هزینه یا
خدمات بدون هزینه به تبادل ارتباطات از طریق اینترنت، مانند فوری
پیام رسانی، چت و ایمیل، شبکه های اجتماعی، اشتراک گذاری عکس ها و فیلم ها، مرور وب،
وبلاگ نویسی، پلتفرم های رسانه های اجتماعی، پلت فرم های همکاری، ویدئو کنفرانس، بازی های الکترونیکی،
پلتفرم های یادگیری، ترجمه خودکار، نقشه های وب، و خدمات احراز هویت کاربر، و همچنین
خدمات مبتنی بر ابر در حمایت از موارد فوق یا هر تراکنش مجاز یا معاف
تحت ITSR
(۲) نرم افزار مبتنی بر هزینه یا بدون هزینه. (i) نرم افزار موضوع EAR. صادرات،
صادرات مجدد یا ارائه مستقیم یا غیرمستقیم نرم افزارهای مبتنی بر هزینه یا بدون هزینه به ایران
مطابق با مقررات اداره صادرات، ۱۵ قطعه CFR 730 تا ۷۷۴ (EAR)، که اتفاقی است
به، یا خدماتی را فعال می کند که به تبادل ارتباطات از طریق اینترنت رخ می دهد، مانند
پیام های فوری، چت و ایمیل، شبکه های اجتماعی، اشتراک گذاری عکس ها و فیلم ها، وب
مرور، وبلاگ نویسی، پلتفرم های رسانه های اجتماعی، پلت فرم های همکاری، کنفرانس های ویدئویی، الکترونیکی
بازی، پلتفرمهای آموزش الکترونیکی، ترجمه خودکار، نقشههای وب و خدمات احراز هویت کاربر،
و همچنین خدمات مبتنی بر ابر در پشتیبانی از موارد فوق یا هر تراکنش مجاز دیگری
یا طبق ITSR معاف می شوند، مشروط بر اینکه این نرم افزار EAR99 تعیین شده باشد یا توسط سازمان طبقه بندی شده باشد
وزارت بازرگانی ایالات متحده در فهرست کنترل بازرگانی، ۱۵ CFR قسمت ۷۷۴، ضمیمه شماره.
۱ (CCL)، تحت شماره طبقه بندی کنترل صادرات (ECCN) 5D992.c.
(ii) نرم افزاری که مشمول EAR نمی شود زیرا منشاء خارجی دارد و در آن قرار دارد
خارج از ایالات متحده صادرات، صادرات مجدد، یا تامین، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، توسط
یک شخص آمریکایی، در هر کجا که باشد، به ایران از نرم افزارهای مبتنی بر هزینه یا بدون هزینه که مشمول این
EAR به دلیل اینکه منشأ خارجی دارد و در خارج از ایالات متحده واقع شده است، که به آن یا
سرویسها را فعال میکند، تبادل ارتباطات از طریق اینترنت، مانند فوری
پیام رسانی، چت و ایمیل، شبکه های اجتماعی، اشتراک گذاری عکس ها و فیلم ها، مرور وب،
وبلاگ نویسی، پلتفرم های رسانه های اجتماعی، پلتفرم های همکاری، ویدئو کنفرانس، بازی های الکترونیکی، آموزش الکترونیکی
– ۲ –
پلتفرم های یادگیری، ترجمه خودکار، نقشه های وب، و خدمات احراز هویت کاربر، و همچنین
خدمات مبتنی بر ابر در حمایت از موارد فوق یا هر تراکنش مجاز یا معاف
تحت ITSR، مشروط بر این که چنین نرم افزاری اگر در آن قرار داشته باشد EAR99 نامیده می شود
ایالات متحده یا در صورت وجود، معیارهای طبقه بندی تحت ECCN 5D992.c را برآورده می کند
به گوش.
توجه به بندهای (الف) (۱) و (الف) (۲). برای مجوزهای مربوط به ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۴۰ مراجعه کنید
به صادرات به اشخاص در ایران خدمات بدون هزینه اضافی ناشی از مبادله
ارتباطات شخصی از طریق اینترنت و نرم افزارهای بدون هزینه لازم برای فعال کردن آن
خدمات.
(۳) نرم افزار اضافی، سخت افزار، و خدمات مرتبط. تا حدی که مجاز نیست
طبق بندهای (الف) (۱) یا (الف) (۲) این مجوز عمومی، صادرات، صادرات مجدد یا ارائه،
به طور مستقیم یا غیرمستقیم، به ایران از برخی نرمافزارها و سختافزارها به ارتباطات وارد شده است
و همچنین خدمات مرتبط به شرح زیر:
(i) در مورد سخت افزار و نرم افزار موضوع EAR، موارد مشخص شده در
پیوست این مجوز عمومی؛
(ii) در مورد سختافزار و نرمافزاری که مشمول EAR نمیشود زیرا از آن است
منشاء خارجی و در خارج از ایالات متحده واقع شده است که صادر می شود، دوباره صادر می شود، یا ارائه می شود،
به طور مستقیم یا غیرمستقیم، توسط یک شخص آمریکایی، در هر کجا که قرار گرفته باشد، سخت افزار و نرم افزاری که از یک نوع باشد
در ضمیمه این مجوز عمومی توضیح داده شده است، مشروط بر اینکه در صورتی که EAR99 باشد، تعیین شود
در ایالات متحده واقع شده اند یا معیارهای طبقه بندی تحت مربوطه را دارند
ECCN در ضمیمه این مجوز عمومی در صورتی که مشمول EAR باشد مشخص شده است. و
– ۲ –
پلتفرم های یادگیری، ترجمه خودکار، نقشه های وب، و خدمات احراز هویت کاربر، و همچنین
خدمات مبتنی بر ابر در حمایت از موارد فوق یا هر تراکنش مجاز یا معاف
تحت ITSR، مشروط بر این که چنین نرم افزاری اگر در آن قرار داشته باشد EAR99 نامیده می شود
ایالات متحده یا در صورت وجود، معیارهای طبقه بندی تحت ECCN 5D992.c را برآورده می کند
به گوش.
توجه به بندهای (الف) (۱) و (الف) (۲). برای مجوزهای مربوط به ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۴۰ مراجعه کنید
به صادرات به اشخاص در ایران خدمات بدون هزینه اضافی ناشی از مبادله
ارتباطات شخصی از طریق اینترنت و نرم افزارهای بدون هزینه لازم برای فعال کردن آن
خدمات.
(۳) نرم افزار اضافی، سخت افزار، و خدمات مرتبط. تا حدی که مجاز نیست
طبق بندهای (الف) (۱) یا (الف) (۲) این مجوز عمومی، صادرات، صادرات مجدد یا ارائه،
به طور مستقیم یا غیرمستقیم، به ایران از برخی نرمافزارها و سختافزارها به ارتباطات وارد شده است
و همچنین خدمات مرتبط به شرح زیر:
(i) در مورد سخت افزار و نرم افزار موضوع EAR، موارد مشخص شده در
پیوست این مجوز عمومی؛
(ii) در مورد سختافزار و نرمافزاری که مشمول EAR نمیشود زیرا از آن است
منشاء خارجی و در خارج از ایالات متحده واقع شده است که صادر می شود، دوباره صادر می شود، یا ارائه می شود،
به طور مستقیم یا غیرمستقیم، توسط یک شخص آمریکایی، در هر کجا که قرار گرفته باشد، سخت افزار و نرم افزاری که از یک نوع باشد
در ضمیمه این مجوز عمومی توضیح داده شده است، مشروط بر اینکه در صورتی که EAR99 باشد، تعیین شود
در ایالات متحده واقع شده اند یا معیارهای طبقه بندی تحت مربوطه را دارند
ECCN در ضمیمه این مجوز عمومی در صورتی که مشمول EAR باشد مشخص شده است. و
(iii) در مورد نرم افزاری که مشمول EAR نیست زیرا در ۱۵ CFR توضیح داده شده است
§ ۷۳۴٫۳(b)(3) که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ایالات متحده صادر، مجددا صادر می شود یا ارائه می شود.
ایالتها یا توسط یک شخص آمریکایی، در هر کجا که واقع شده باشد، نرمافزاری که از نوعی است که در ضمیمه به شرح داده شده است
این مجوز عمومی.۱
توجه به بندهای (الف) (۲) و (الف) (۳). مجوزهای مندرج در بندهای (الف) (۲) و (الف) (۳)
این مجوز عمومی شامل صادرات، صادرات مجدد یا ارائه مستقیم یا غیرمستقیم می باشد.
به ایران سخت افزار و نرم افزار مجاز توسط فردی که ایالات متحده را به مقصد ایران ترک می کند.
(۴) خدمات اتصال به اینترنت و ظرفیت مخابراتی. صادرات یا
صادرات مجدد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، از ایالات متحده یا توسط یک شخص آمریکایی، در هر کجا
واقع در ایران از خدمات اتصال اینترنت درجه غیرتجاری، تا شامل ابر مبتنی بر
خدمات و ارائه، فروش یا اجاره ظرفیت در انتقال مخابرات
امکانات (مانند اتصال شبکه ماهواره ای یا زمینی) به ارتباطات می رسد.
توجه به بند (الف) (۴): برای مجوزهای مربوط به ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۰۸ مراجعه کنید.
تراکنش های مربوط به دریافت و انتقال مخابرات مربوط به ایران
(۵) واردات سخت افزار و نرم افزاری که قبلاً به ایالات متحده صادر شده است
ایران. واردات سخت افزار و نرم افزار مجاز به ایالات متحده برای
صادرات، صادرات مجدد، یا ارائه به ایران تحت ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۴۰(a)، بند (الف) (۲) یا
(الف) (۳) این مجوز عمومی، یا بندهای (الف) (۲) یا (الف) (۳) مجوز عمومی D-1، توسط یک
فردی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ایران وارد ایالات متحده می شود، مشروط بر اینکه اقلام
قبلاً طبق ۳۱ CFR توسط شخص به ایران صادر، صادر شده یا ارائه شده است.
§ ۵۶۰٫۵۴۰ (الف)، پاراگراف های (الف) (۲) یا (الف) (۳) این مجوز عمومی، یا بندهای (الف) (۲) یا (الف) (۳) از
مجوز عمومی D-1 زمانی که در حال اجرا بود.
(۶) در دسترس عموم، ۲ خدمات و نرم افزار بدون هزینه برای دولت ایران
(i) خدمات. صادرات یا صادرات مجدد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، از ایالات متحده یا توسط
یک شخص آمریکایی، در هر کجا که باشد، به دولت ایران خدماتی که در ۳۱ CFR شرح داده شده است
§ ۵۶۰٫۵۴۰(a)(1) یا دسته های (۶) تا (۱۱) ضمیمه این مجوز عمومی، مشروط بر اینکه
چنین خدماتی بدون هیچ هزینه ای برای کاربر در دسترس عموم قرار می گیرد. (II) نرم افزار. صادرات،
صادرات مجدد یا ارائه مستقیم یا غیرمستقیم نرم افزار به دولت ایران
شرح داده شده در ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۴۰(a)(2) یا دسته های (۶) تا (۱۱) ضمیمه این کلیات
مجوز، همراه با بند (الف) (۳) این مجوز عمومی، مشروط بر اینکه چنین باشد
نرم افزار بدون هیچ هزینه ای برای کاربر در دسترس عموم قرار می گیرد.
تبصره ۱ بند (الف). در زیر بند (الف) (۶)، اصطلاح “در دسترس عموم” اشاره دارد
به طور کلی برای نرم افزارهایی که به طور گسترده در دسترس عموم هستند. زیر بند (الف) (۳) (iii) به
نرم افزاری که در ۱۵ CFR § ۷۳۴٫۳(b)(3)، که نرم افزار “در دسترس عموم” را تعریف می کند، توضیح داده شده است.
برای اهداف EAR. دامنه اصطلاح “در دسترس عموم” در بند (الف) (۶) این
بنابراین مجوز عمومی با محدوده مقررات وزارت بازرگانی در ۱۵ متفاوت است
CFR § ۷۳۴٫۳(b)(3) همانطور که در زیر بند (الف) (۳) (iii) این مجوز عمومی اشاره شده است.
تبصره ۲ بند (الف). مجوزهای افراد ایالات متحده مندرج در بند (الف) از
این مجوز عمومی شامل نهادهایی می شود که تحت مالکیت یا کنترل یک شخص آمریکایی و تأسیس شده یا
در خارج از ایالات متحده نگهداری می شود («موسسات خارجی تحت مالکیت یا تحت کنترل ایالات متحده»)، مشروط به
شرایط مندرج در ۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۵۶٫
تبصره ۳ بند (الف). هیچ چیزی در این مجوز کلی صادرکننده را از این امر راحت نمی کند
مطابقت با الزامات درخواست مجوز صادرات یک آژانس فدرال دیگر.
(ب) این مجوز عمومی اجازه نمی دهد:
(۱) صادرات، صادرات مجدد، یا ارائه مستقیم یا غیرمستقیم خدمات،
نرمافزار یا سختافزار مشخصشده در بند (الف) با دانش یا دلیلی برای دانستن این موضوع
خدمات، نرم افزار یا سخت افزار برای دولت ایران در نظر گرفته شده است، به جز خدمات یا
نرم افزار مشخص شده در بند (الف) (۶).
(۲) صادرات، صادرات مجدد، یا ارائه مستقیم یا غیرمستقیم خدمات،
نرم افزار یا سخت افزار مشخص شده در بند (الف) به هر شخصی که دارایی و منافع او در
دارایی بر اساس هر قسمت از فصل V 31 CFR مسدود شده است، غیر از افرادی که
اموال و منافع اموال صرفاً به موجب فرمان اجرایی ۱۳۵۹۹ مسدود شده است.
دولت ایران
(۳) صادرات یا صادرات مجدد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، اینترنت درجه تجاری
خدمات اتصال یا تسهیلات انتقال مخابرات (مانند ماهواره اختصاصی
پیوندها یا خطوط اختصاصی که شامل ضمانت کیفیت خدمات هستند).
(۴) صادرات یا صادرات مجدد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، خدمات میزبانی وب که
برای وب سایت های فعالیت های تجاری واقع در ایران یا خدمات ثبت نام دامنه هستند
برای یا از طرف شخصی واقع در ایران یا دولت ایران.
(۵) هرگونه معامله توسط یک نهاد خارجی تحت مالکیت یا تحت کنترل ایالات متحده که در غیر این صورت توسط
۳۱ CFR § ۵۶۰٫۲۱۵ اگر معامله توسط هر بخش دیگری از فصل V ممنوع شود اگر
توسط یک شخص آمریکایی یا در ایالات متحده درگیر شده است.
(۶) هر اقدام یا فعالیتی که شامل هر مورد (از جمله اطلاعات) موضوع EAR باشد
که توسط بخش ۷۴۴ یا مشارکت EAR ممنوع است یا به مجوز دیگری نیاز دارد
در هر معامله ای که شامل شخصی می شود که امتیازات صادراتی او به موجب بخشی رد شده است
۷۶۴ یا ۷۶۶ EAR، بدون مجوز از وزارت بازرگانی.
ج) انتقال وجوه از ایران یا برای یا از طرف شخصی در ایران برای پیشبرد آن
یک تراکنش اساسی مجاز توسط بند (الف) ممکن است توسط سپرده گذار ایالات متحده پردازش شود
مؤسسات و کارگزاران یا معاملهگران اوراق بهادار ثبتشده در ایالات متحده تا زمانی که با آنها سازگار باشند
۳۱ CFR § ۵۶۰٫۵۱۶٫۴
د) مجوزهای خاص ممکن است به صورت موردی برای صادرات صادر شود،
صادرات مجدد، یا ارائه خدمات، نرم افزار یا سخت افزار حادثه به ارتباطات نیست
مشخص شده در بند (الف) یا ضمیمه این مجوز عمومی یا سایر فعالیتهای حمایتی
آزادی اینترنت در ایران از جمله توسعه و میزبانی نرم افزارهای ضد نظارت توسط
توسعه دهندگان ایرانی
منبع : (وب سایت رسمی خزانه داری آمریکا )
https://home.treasury.gov/policy-issues/financial-sanctions/recent-actions/20220923